ارزیابی تاثیر برخی عوامل محیطی بر توان دگرآسیبی یونجه، برگ گردو، سورگوم جارویی و توتون در کنترل علف های هرز غالب مزرعه گوجه فرنگی

به منظور بررسی تاُثیر برخی عوامل بر توان دگر آسیبی یونجه، برگ گردو، سورگوم جارویی و توتون در کنترل علف های هرز غالب مزرعه گوجه فرنگی، آزمایش هایی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در سال 92 اجرا شد. آزمایش گلدانی در دو مرحله انجام شد، فاکتورهای مورد مطالعه در مرحله اول شامل سه نوع ماده گیاهی (توتون، یونجه و سورگوم) و چهار غلظت شامل 4، 8 و16 گرم برای یونجه، 1، 2و 4 گرم برای توتون و 4/1، 8/2 و6/5 گرم بر 9/1 کیلوگرم خاک برای سورگوم بودند و برای هر یک از مواد گیاهی غلظت صفر به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. در مرحله دوم آزمایش گلدانی فاکتور اول برای هر آزمایش جداگانه شامل سه رژیم آبیاری پرآبیاری (2 روز یکبار)، آبیاری معمولی (4 روز یکبار) و کم آبیاری (6 روز یکبار)، سه سطح گوگرد شامل (صفر، 150و300 کیلوگرم در هکتار)، سه سطح نیتروژن شامل (صفر،150و300 کیلوگرم در هکتار)، دو نمونه خاک استریل شده و استریل نشده و فاکتور دوم که برای هر چهار آزمایش مشترک بود شامل سه نوع ماده گیاهی (توتون، یونجه و سورگوم) بود. علف های هرز مورد بررسی سوروف، قیاق و تاج خروس بودند. فاکتورهای مورد مطالعه در بخش آزمایشگاهی شامل پنج غلظت عصاره برگ گردو (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 درصد) و سه علف هرز تاج خروس، سوروف و قیاق بود. نتایج مرحله ی اول مطالعه گلدانی نشان داد با افزایش غلظت ماده گیاهی طول ریشه، ارتفاع، میانگین سرعت سبز شدن، تعداد برگ، تعداد پنجه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه و درصد سبز شدن سوروف و قیاق و مقدار سبزینگی برگ سوروف و تاج خروس در مقایسه با شاهد کاهش معنی داری یافتند. نتایج مرحله دوم مطالعه گلدانی نشان داد که صفات تعداد پنجه، تعداد برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه سوروف در خاک استریل نشده نسبت به خاک استریل شده (فاقد میکروارگانیسم) کاهش معنی داری داشتند. در هر دو نمونه خاک ماده گیاهی یونجه بیشترین اثر بازدارندگی را بر درصد سبز شدن سوروف داشت داشت. با کاهش اسیدیته خاک درصد سبز شدن سوروف کاهش یافت. افزایش مقدار پودر گوگرد برای ماده گیاهی توتون باعث افزایش وزن تر ریشه سوروف شد، اما در مورد، ماده گیاهی یونجه این روند برعکس بود. به طور کلی، برای هر سه ماده گیاهی با کاهش اسیدیته خاک درصد سبز شدن تاج خروس کاهش یافت. با افزایش دور آبیاری تمای صفات مورد بررسی در سوروف کاهش یافتند. برای ماده گیاهی یونجه دور آبیاری 2 روز در مقایسه با 4 روز باعث افزایش ارتفاع، درصد سبز شدن و طول ریشه تاج خروس شد. دور آبیاری 2و 6 روز در مقایسه با دور آبیاری 4 روز باعث کاهش درصد سبز شدن بذر قیاق شدند. با افزایش مقدار نیتروژن مصرفی ارتفاع، تعداد برگ و تعداد پنجه سوروف کاهش یافتند، در صورتی که وزن تر ریشه تاج خروس به شکل معنی داری افزایش یافت. کمترین وزن خشک اندام هوایی سوروف مربوط به مقدار صفر نیتروژن بود. کاربرد ماده گیاهی سورگوم بدون مصرف نیتروژن بیشترین کاهش ارتفاع رادر علف های هرز مورد بررسی موجب شد. با افزایش مقدار نیتروژن ارتفاع و تعداد پنجه قیاق به شکل معنی داری کاهش یافتند. کاربرد مقدار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای ماده گیاهی یونجه باعث کاهش 57 درصدی سبز شدن بذر قیاق نسبت به شاهد شد. نتایج بدست آمده از بخش آزمایشگاهی نشان داد که با افزایش غلظت عصاره آبی برگ گردو صفات طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، میانگین سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی هر سه علف هرز قیاق، تاج خروس و سوروف در مقایسه با شاهد به طور معنی داری کاهش یافت، بطوریکه بیشترین کاهش درصد جوانه زنی مربوط به علف هرز تاج خروس و بیشترین کاهش برای هر سه علف هرز و برای تمام صفات مورد بررسی مربوط به غلظت 10 درصد عصاره بود. بطور کلی، نتایج بیانگر این واقعیت است که میزان تاثیر عوامل مورد بررسی بر روی توان دگرآسیبی گیاهان بسته به گونه گیاهی دگرآسیب، گونه علف هرز هدف و نیز صفت گیاهی مورد مطالعه می تواند متغیر باشد.